Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) gruplarında kullanılan bilişsel teknikler, bireysel terapi tekniklerine benzer şekilde, ancak grup ortamına uyarlanarak uygulanır. Bu yazıda, bu bilişsel tekniklerin nasıl gruplara adapte edilebileceğini ve grup terapisi sürecinde nasıl uygulanabileceğini inceleyeceğiz. Ayrıca, BDT’nin temel ilkeleri olan işbirlikçi ampirizm, Socratik diyalog ve yönlendirilmiş keşif kavramlarını ele alacağız.
Bilişsel Terapi Tekniklerinin Sınıflandırılması
BDT’de kullanılan bilişsel teknikler genellikle dört geniş kategoriye ayrılır:
- Düşünceler, durumsal tetikleyiciler ve olumsuz duygular arasındaki bağlantının kurulması: Depresyon ve anksiyete gibi olumsuz duyguları tetikleyen düşünceleri ve durumsal tetikleyicileri belirlemek.
- Kanıt toplama ve düşünce çarpıtmalarını kullanarak düşüncelerin daha nesnel hale getirilmesi: Kişinin düşüncelerini daha objektif bir şekilde değerlendirebilmesi için kanıt toplama ve düşünce çarpıtmalarını düzeltme.
- Deneyler: Kişinin düşüncelerini test etmek için deneyler oluşturmak.
- Altta yatan inançlar ve varsayımlar üzerine keşif: Kişinin temel inançlarını ve varsayımlarını keşfetmek ve bu düşüncelerin mantıksal problemlerini ele almak.
Bu stratejiler, BDT’nin temel ilkeleri olan işbirlikçi ampirizm, Socratik diyalog ve yönlendirilmiş keşif ile bağlantılıdır. Bu kavramlar, grup terapisi ortamında özel bir anlam kazanır ve terapi sürecini önemli ölçüde etkiler.
İşbirlikçi Ampirizm
İşbirlikçi ampirizm, terapist ve hastanın düşünceleri ve deneyimleri bilimsel bir yöntemle incelemek için birlikte çalışmasını ifade eder. Bu süreç, düşünceler hakkında hipotezler geliştirmeyi ve bu hipotezleri mantıksal analiz ve olgusal kanıt toplama yoluyla test etmeyi içerir. Grup terapisi bağlamında, bu işbirlikçi süreç, terapist ile grup üyeleri arasındaki etkileşimleri ve grup üyelerinin birbirleriyle olan etkileşimlerini de içerir. Grup üyeleri, birbirlerine doğrudan tavsiye vermek yerine sorular sorarak birer terapist rolüne bürünebilirler. Bu süreç, grup üyelerinin düşüncelerini incelemelerine yardımcı olan bir empirik yaklaşımın grup dışında da uygulanmasını sağlar.
Socratik Diyalog
Socratik diyalog, bir dizi birbiriyle bağlantılı soru sorarak kişinin içsel deneyimleri hakkında daha mantıklı ve nesnel bir sonuca varmasına yardımcı olan bir tekniktir. BDT’de bu diyalog, açık uçlu ve açık fikirli sorular sormayı içerir. Bu süreç, problemin doğru bir şekilde tanımlanması, ilgili düşüncelerin, inançların ve yorumların belirlenmesi, bu düşüncelerin anlamlarının anlaşılması ve bu düşüncelerin sonuçlarının ve dayandığı kanıtların değerlendirilmesini kapsar. Grup terapisinde, bu diyalog daha karmaşık hale gelir çünkü birden fazla birey, sorular sorarak bu sürece katkıda bulunur. Terapistlerin, grup üyelerinin sorduğu soruların faydalılığını değerlendirmeleri ve gerektiğinde müdahale etmeleri önemlidir.
Yönlendirilmiş Keşif
Yönlendirilmiş keşif, terapistin düşüncelerin ve problemlerin anlamını aydınlatmaya veya hastanın yeni bilgiler ve farklı düşünme, davranma ve hissetme yolları öğrenmesine yardımcı olduğu bir süreçtir. Grup ortamında, bu keşif süreci, birden fazla rehberin (grup üyeleri) varlığıyla genişler. Grup üyeleri, deneyler veya farklı düşünce yolları oluşturmak için terapistin önerilerine eklemeler yapabilir. Ancak, terapistin, grubun önerilerinin yararlı veya geçerli olmadığı durumlarda rehberlik etme sorumluluğu devam eder.
Sonuç
BDT gruplarında kullanılan bilişsel stratejiler, işbirlikçi ampirizm, Socratik diyalog ve yönlendirilmiş keşif gibi temel BDT ilkelerine dayanır. Bu ilkeler, grup terapisi ortamında hem terapist hem de grup üyeleri arasında dinamik bir şekilde uygulanır. Bu stratejilerin etkin bir şekilde uygulanması, grup üyelerinin kendi düşüncelerini daha derinlemesine incelemelerine ve bu süreçten fayda sağlamalarına yardımcı olur.