MMPI ve Hipokondriazis (Hs) Alt Ölçeği: Bedensel Şikayetlerin Psikolojik Yansıması

Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI), bireylerin psikolojik durumlarını değerlendirmede en sık kullanılan kişilik testlerinden biridir. MMPI’daki Hipokondriazis (Hs) alt ölçeği, bireyin sağlık kaygıları ve bedensel belirtilerle ilişkili psikolojik durumunu anlamaya yönelik geliştirilmiş bir alt testtir. Bu yazıda, MMPI Hipokondriazis ölçeğini detaylı şekilde inceleyerek, klinik yorumlarını ve terapötik kullanımlarını ele alacağız.

Hipokondriazis Alt Ölçeği Nedir?

Hipokondriazis (Hs), bireyin bedensel belirtileri abartma eğilimi, sağlıkla ilgili aşırı kaygı duyma ve psikosomatik şikayetlere yatkınlık düzeyini ölçen bir MMPI alt ölçeğidir. Tıbbi olarak açıklanamayan fiziksel semptomlar sergileyen bireylerde yaygın olarak yükselme gösterir. Hipokondriyak eğilimleri olan bireyler genellikle birden fazla fiziksel belirtiye odaklanır, sık sık doktor ziyaretinde bulunur ve ciddi bir hastalığa yakalanma korkusu taşır.

Hipokondriazis Ölçeği Maddeleri ve Değerlendirme

Hipokondriazis alt ölçeği toplamda 30 madde içerir ve şu temel alanları değerlendirir:

1. Beden Algısı: Bireyin bedenine yönelik farkındalığı ve bedensel duyumlara verdiği tepki.
2. Sağlık Kaygıları: Kronik hastalık korkusu, sık sık tıbbi testler yaptırma eğilimi.
3. Psikosomatik Belirtiler: Tıbbi olarak açıklanamayan baş ağrıları, mide rahatsızlıkları, yorgunluk gibi fiziksel semptomlar.
4. Hastalıkla İlgili Düşünceler: Bireyin sağlık durumuyla ilgili sürekli endişelenmesi ve doktorların teşhislerine güvenmemesi.
5. Kaygı ve Stresle Başa Çıkma Mekanizmaları: Duygusal sıkıntının fiziksel belirtilerle ifade edilmesi.

Ölçeğin puanlamasında T skoru 60 ve üzeri, hipokondriazis belirtilerinin klinik olarak anlamlı olabileceğini gösterir.

MMPI Hipokondriazis T Puanları Dağılımı ve Klinik Yorumları

• 85 ve Üstü T Puanı: Birey aşırı sağlık kaygısı taşır, sıklıkla doktorlara başvurur ve organik bir neden bulunamasa bile ciddi hastalıklara sahip olduğuna inanabilir. Somatik delüzyonlar görülebilir ve bu durum psikiyatrik bir epizodun başlangıcına işaret edebilir.
• 75 – 84 T Puanı: Birey yoğun şekilde fiziksel şikayetlere odaklanır, çevresindekilerden sürekli ilgi ve onay bekler. Genellikle karamsar, tatminsiz ve inatçı bir yapıya sahiptir. Hastalıkları konusunda ısrarcıdır ve çevresindeki insanları bu konuda ikna etmeye çalışır.
• 60 – 74 T Puanı: Bedensel belirtiler ve sağlık kaygıları belirgindir ancak aşırıya kaçmaz. Bu puan aralığındaki bireyler genellikle depresif eğilimler gösterebilir ve sağlık durumlarına aşırı duyarlı olabilirler.
• 50 – 59 T Puanı: Sağlık konularında dengeli bir bakış açısına sahiptirler. Günlük yaşamlarını etkileyen belirgin bir sağlık kaygısı yaşamazlar.
• 21 – 49 T Puanı: Sağlık kaygıları oldukça düşüktür. Bu bireyler genellikle fiziksel belirtilere fazla önem vermez, günlük yaşamda oldukça aktif, sorumluluk sahibi ve iyimserdir.

Sadece Hs alt testinin yükselmesi: Bu bireyler genellikle belirsiz fiziksel şikayetler öne sürerek çevrelerindeki insanları kontrol etmeye ve manipüle etmeye çalışırlar. Sürekli şikayet eden, memnuniyetsiz ve ilgi bekleyen bir profil çizebilirler. Bununla birlikte, bu tür bireyler terapi süreçlerine karşı direnç gösterebilir ve terapistin yeterince ilgi göstermediğini düşündüklerinde süreci yarıda bırakabilirler.

Özellikle yaşlı bireylerde Hipokondriazis puanlarının yüksek olması sıklıkla gerçek tıbbi şikayetlerle ilişkilidir. Ancak genç yetişkinlerde bu yükselme genellikle stres, anksiyete veya bilinçdışı psikolojik çatışmaların bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.

MMPI Hipokondriazis Alt Ölçeğinin Klinik Kullanımı

1. Psikosomatik Hastalıkları Değerlendirme

Hipokondriazis ölçeği, psikosomatik hastalıkları olan bireyleri belirlemek için kullanılabilir. Bu bireyler genellikle bedensel semptomlarını abartır ve organik bir hastalık olmadığı halde fiziksel rahatsızlık hissederler.

2. Sağlık Kaygılarıyla Başa Çıkma Stratejileri

MMPI Hs ölçeği sonuçları, bireyin sağlık kaygıları ve stres yönetimi hakkında önemli bilgiler sunar. Yüksek puan alan bireylerde bilişsel yeniden yapılandırma ve kaygı yönetimi teknikleri etkili olabilir.

3. Depresyon ve Kaygı Bozuklukları ile İlişkisi

Hipokondriazis ölçeğinin Depresyon (D) ve Histeri (Hy) ölçekleriyle birlikte yükselmesi, bireyin sağlık kaygılarının psikolojik kökenli olduğunu düşündürür. Bu durumda bireyin içsel çatışmaları ve bilinçdışı kaygıları terapötik süreçte ele alınmalıdır.

Sonuç

MMPI Hipokondriazis ölçeği, bireyin sağlık kaygıları ve psikosomatik semptomlarını değerlendirmek için kullanılan değerli bir araçtır. Ancak yalnızca bu ölçek baz alınarak bir teşhis koymak doğru değildir. Hipokondriazis puanlarının değerlendirilmesi sırasında bireyin klinik geçmişi, diğer MMPI ölçekleri ve genel psikolojik durumu da dikkate alınmalıdır. Bireyin tıbbi testlerde herhangi bir fizyolojik rahatsızlık bulunmamasına rağmen aşırı sağlık kaygıları taşıması, psikoterapiye yönlendirilmesi için önemli bir işaret olabilir.