Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI), bireyin psikolojik durumunu değerlendirmek için kullanılan en yaygın testlerden biridir. MMPI’ın Histeri (Hy) alt ölçeği, bireyin stres ve duygusal sıkıntıları fiziksel belirtilerle ifade etme eğilimini ölçmek için geliştirilmiştir. Bu ölçek, psikosomatik semptomlar sergileyen bireyleri tanımlamakta önemli bir rol oynar.
Bu yazıda MMPI Histeri alt ölçeğini detaylı şekilde inceleyerek, klinik yorumlarını ve terapötik kullanımlarını ele alacağız.
Histeri Alt Ölçeği Nedir?
Histeri alt ölçeği, bireyin stres, kaygı veya psikolojik çatışmaları bilinçdışı bir şekilde fiziksel semptomlara dönüştürme eğilimini değerlendirir. Bu ölçek özellikle bedensel şikayetlerini dramatize eden, duygusal problemlerine fiziksel açıklamalar arayan bireyleri belirlemek için kullanılır.
Histeri alt ölçeğinden yüksek puan alan bireyler genellikle:
- Fiziksel semptomları ön planda tutar, ancak organik bir neden bulunamaz.
- Duygusal problemlerini beden diliyle ifade eder (örneğin, nedeni belirlenemeyen ağrılar, mide rahatsızlıkları, kas gerginlikleri).
- Dikkat çekmeye veya çevresinden ilgi toplamaya eğilimlidir.
- Stres karşısında fiziksel tepkiler verir (baş ağrısı, mide bulantısı, bayılma hissi gibi).
- Bilişsel çarpıtmalar gösterir ve genellikle problemlerini dramatize ederek anlatır.
Histeri ölçeği 60’ın üzerindeki T puanlarında klinik olarak anlamlı hale gelir. Ancak, 70 ve üzerindeki puanlar bireyin stres yönetiminde ciddi güçlükler yaşadığını ve psikolojik çatışmalarını bedensel semptomlarla ifade ettiğini gösterir.
Histeri (Hy) Alt Ölçeği ve Klinik Yorumlar
- 85 ve Üstü T Puanı: Birey yoğun psikosomatik belirtiler sergiler. Ağrılar, mide rahatsızlıkları, baş dönmeleri sık görülür. Duygusal krizler sırasında bayılma veya felç benzeri belirtiler ortaya çıkabilir.
- 75 – 84 T Puanı: Birey genellikle bedensel yakınmalarını ön planda tutar, çevresinden sürekli ilgi bekler ve fiziksel şikayetlerinin psikolojik kökenli olduğunu kabul etmez.
- 60 – 74 T Puanı: Orta düzeyde psikosomatik belirtiler ve stresin fiziksel yansımaları görülür. Birey, sağlıkla ilgili aşırı endişeli olabilir.
- 50 – 59 T Puanı: Dengeli ve uyumlu birey profili. Fiziksel belirtileri stresle başa çıkmak için kullanmaz, genellikle sağlıklı bir stres yönetim mekanizmasına sahiptir.
- 21 – 49 T Puanı: Duygusal olarak dayanıklı bireylerdir. Stresi fiziksel belirtilere dönüştürmezler ve genellikle sorunlarla yüzleşmekte başarılıdırlar.
Sadece Hy alt testinin yükselmesi: Eğer bireyin sadece Histeri ölçeği yüksekse (T > 70) ve diğer alt testler normalse, bu bireyin stresle başa çıkmak için bedensel belirtileri kullanma eğiliminde olduğunu gösterir. Depresyon (D) ve Hipokondriazis (Hs) alt ölçekleri de yüksekse, birey sürekli sağlık sorunları yaşadığını iddia edebilir, ancak fiziksel bir neden bulunamayabilir.
MMPI Histeri Alt Ölçeğinin Klinik Kullanımı
1. Psikosomatik Bozuklukların Tanımlanması
Histeri ölçeği, bireyin fiziksel şikayetlerini psikolojik savunma mekanizması olarak kullanıp kullanmadığını belirlemek için kullanılır. Kronik ağrı, nedeni bulunamayan fiziksel rahatsızlıklar gibi durumlar, psikolojik değerlendirme gerektirir.
2. Stres Yönetimi ve Terapötik Müdahale
Yüksek Hy puanına sahip bireylerin, stresi doğrudan ifade etmek yerine fiziksel belirtilere yönlendirme eğilimi gösterdiği gözlemlenir. Bilişsel-davranışçı terapi (BDT) ve farkındalık temelli terapiler, bu bireylerin stresle daha sağlıklı başa çıkmalarına yardımcı olabilir.
3. Depresyon ve Kaygı Bozuklukları ile İlişkisi
Histeri alt ölçeğinin Depresyon (D) ve Hipokondriazis (Hs) ölçekleriyle birlikte yükselmesi, bireyin yoğun duygusal sıkıntı yaşadığını ve bunu fiziksel belirtiler aracılığıyla dışa vurduğunu gösterir. Bu durumda, bireyin duygusal düzenleme becerilerini geliştirmeye yönelik terapötik müdahaleler önerilir.
Sonuç
MMPI Histeri ölçeği, bireyin stresle başa çıkma mekanizmalarını anlamak için önemli bir araçtır. Ancak bu ölçek tek başına bir tanı koymak için yeterli değildir. Histeri puanlarının değerlendirilmesi sırasında bireyin genel psikolojik durumu, diğer MMPI ölçekleri ve klinik öyküsü de dikkate alınmalıdır. Stresin fiziksel yansımalarını fazla deneyimleyen bireyler, psikoterapi yoluyla daha sağlıklı baş etme becerileri kazanabilir
No responses yet