Orta çocukluk dönemi, çocuğun biyolojik gelişimi açısından önemli ilerlemelerin kaydedildiği bir süreçtir. Bu süreçte çocuğun motor becerileri, duyusal entegrasyonu ve bilişsel yeteneklerinde gözle görülür gelişmeler yaşanır. Özellikle 6-7 yaşları arasında, çocuklar iki uyaranı aynı anda algılayabilme ve daha karmaşık görsel-motor entegrasyonlarını gerçekleştirme becerisi kazanırlar. Bu yaşta çocukların genellikle baskın el, ayak ve göz tercihi de belirginleşir. Motor beceriler daha iyi entegre hale gelir, motor sıralama davranışları daha hassas ve düzgün bir şekilde gerçekleştirilir, ayrıca atletik yetenekler ortaya çıkmaya başlar.
Eğer 7 yaşından sonra bu gelişimlerde gecikmeler olursa, bu duruma “yumuşak nörolojik belirtiler” denir ve bu belirtiler psikopatoloji ile ilişkilendirilebilir.
Beyin Gelişimi ve Nörogörüntüleme
Beyin gelişimini anlamak için kullanılan manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) gibi teknolojiler, bilişsel işlevleri destekleyen yolların nasıl geliştiğini ve fiziksel gelişimin bu yolları nasıl etkilediğini anlamamıza yardımcı olur. Araştırmalar, beyin korteksinin olgunlaşmasının bilişsel gelişim ile paralel olduğunu göstermektedir. İlk olarak motor ve duyusal sistemler olgunlaşırken, daha karmaşık işlevleri düzenleyen prefrontal ve temporal korteks en son olgunlaşan bölgeler arasında yer alır. Beynin farklı bölgelerindeki bu yapısal değişiklikler, çocukların yaşa uygun bilişsel ve motor beceriler kazanmasına olanak tanır.
Beyin gelişiminde önemli bir bileşen olan gri madde, çocukluk boyunca azalma gösterirken, beyaz madde hacmi ve yoğunluğu doğrusal olarak artış gösterir. Bu değişiklikler, sinirsel iletim hızının artmasına ve işlem hızındaki gelişmelere katkıda bulunur. Beynin bazı alt kortikal bölgelerinde de olgunlaşma gözlemlenmiştir, bu da bilişsel kontrol üzerinde önemli etkiler yaratır. Bilişsel kontrol, uygunsuz düşünceleri veya eylemleri baskılayarak amaca uygun alternatifler seçme yeteneğidir. Çocuklar, bu bilişsel görevleri yerine getirirken yetişkinlere kıyasla daha geniş ve yaygın beyin bölgelerini kullanırlar, ancak bu durum yaş ilerledikçe yetişkin seviyesine yakınlaşır.
Bilişsel Kontrol ve Dikkat Gelişimi
Çocuklar, dikkat ve bilişsel kontrol görevlerinde yaşla birlikte önemli ilerlemeler kaydederler. “Go-no go” paradigması, çocukların dil aracılığıyla davranışlarını nasıl düzenlediklerini gösteren bir yöntemdir ve çocukların bu beceriyi geliştirmesi, okul çağından ergenliğe kadar süregelen bir süreçtir. Çocukların dikkati odaklama, uyarılma ve yürütme işlevleri, beyinlerinde belirli bölgelerin aktivasyonunu gerektirir. Yaşla birlikte çocukların dikkat süreçlerinde gürültüyü engelleyip sinyalleri doğru bir şekilde algılamaları daha da artar ve bu süreç yetişkin seviyelerine yaklaşır.
Orta çocukluk dönemi, beyin yapılarının ve bilişsel işlevlerin hızla geliştiği bir dönemdir. Beyindeki yapısal değişiklikler ve sinirsel iletim hızındaki artış, çocukların bilişsel görevlerde daha iyi performans göstermelerine olanak tanır. Bu biyolojik gelişimler, çocukların akademik başarılarını ve sosyal becerilerini destekler.
Kaynakça
- Piaget, J. (1929). The Child’s Conception of the World. New York: Harcourt Brace.
- Piaget, J. (1948). The Moral Judgment of the Child. New York: Free Press.
- Pinchbeck, I., & Hewitt, M. (1969). Children in English Society. London: Routledge.
- McFarland, H.M., et al. (1954). Developmental Changes in Visual-Motor Skills. Washington: American Psychological Association.
- Pollock, G., & Goldfarb, W. (1957). Studies on Visual Perception and Neuroperception in Children. New York: International Universities Press.
- Birch, H.G., & Lefford, A. (1967). Sensory Integration in Children. New York: Harper & Row.
- Hertzig, M.E. (1982). Developmental Disorders in Childhood and Adolescence. Chicago: University of Chicago Press.
- Gogtay, N., et al. (2004). Dynamic Mapping of Human Cortical Development during Childhood through Early Adulthood. Proceedings of the National Academy of Sciences, 101(21), 8174-8179.
- Sowell, E.R., et al. (2004). Longitudinal Mapping of Cortical Thickness and Brain Growth in Normal Children. The Journal of Neuroscience, 24(38), 8223-8231.
- Reiss, A.L., et al. (1996). Brain Development and Intelligence in Children. The Journal of Pediatrics, 129(2), 245-252.
- Shaw, P., et al. (2006). Intellectual Ability and Cortical Development in Children and Adolescents. Nature, 440(7084), 676-679.
- Giedd, J.N., et al. (1999). Brain Development during Childhood and Adolescence: A Longitudinal MRI Study. Nature Neuroscience, 2(10), 861-863.
- Jernigan, T.L., et al. (1991). Cerebral Structure on MRI, Part I: Localization of Age-Related Changes. Biological Psychiatry, 29(1), 55-67.
- Brown, T.T., et al. (2005). Cognitive Control and Frontal Lobe Maturation: fMRI Evidence for Functional Development in Children. NeuroImage, 25(3), 874-886.
- Durston, S., et al. (2006). A Shift from Diffuse to Focal Cortical Activity with Development in Cognitive Control Tasks. NeuroImage, 31(4), 1676-1683.
- Luria, A.R. (1961). The Role of Speech in the Regulation of Normal and Abnormal Behavior. New York: Pergamon Press.
- Fan, J., et al. (2002). The Attentional Network Test: A Behavioral Paradigm for Measuring Attentional Shifts. Brain and Cognition, 49(2), 281-292.
- Posner, M.I. (2001). Cognitive Neuroscience of Attention. New York: Guilford Press.