Psikanalitik terapi, diğer kanıta dayalı tedavi yöntemleriyle eşit düzeyde ve bazı açılardan daha üstün sonuçlar veren bir tedavi yöntemidir. Bu iddia, çeşitli bilimsel araştırmalar ve meta-analizlerle desteklenmektedir. Psikoterapinin genel etkinliği, psikanalitik terapinin uzun vadeli etkileri ve tedavi teknikleri gibi önemli noktalara dayanan bu yazı, konu hakkında detaylı bir inceleme sunmaktadır.
Psikoterapinin Genel Etkinliği
Genel olarak psikoterapi, oldukça etkili bir tedavi yöntemidir. Meta-analizler, psikoterapi sonucunda elde edilen etki büyüklüklerinin 0.73 ile 0.85 arasında değiştiğini göstermektedir. Etki büyüklüğü 1.0 olan bir tedavi, ortalama olarak tedavi edilen bireylerin, tedavi edilmemiş bireylere göre bir standart sapma daha sağlıklı olmasını ifade eder. Psikiyatri araştırmalarında 0.8 büyük bir etki, 0.5 orta düzeyde bir etki, 0.2 ise küçük bir etki olarak kabul edilir.
Antidepresan ilaçların etki büyüklüğü incelendiğinde ise, trisiklik antidepresanların 0.24 ve SSRI grubu ilaçların ise 0.31 gibi oldukça düşük etkilere sahip olduğu görülmektedir. Bu da, psikoterapinin en az ilaç tedavisi kadar etkili olduğunu göstermektedir. Dahası, beyin görüntüleme çalışmaları psikoterapinin de biyolojik değişiklikler yarattığını ortaya koymaktadır (Beauregard, 2014).
Psikanalitik terapi, semptom iyileşmesinin ötesinde, kişilik değişikliğini sağlama konusunda çok daha başarılı bir yöntemdir.
Psikanalitik Terapinin Uzun Vadeli Etkisi
Psikanalitik terapinin, bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi diğer psikoterapi yöntemleri kadar etkili olduğu, hatta uzun vadede daha kalıcı etkiler bıraktığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır (Steinert et al., 2017). Shedler (2010) tarafından yapılan bir incelemede, psikanalitik terapinin etki büyüklüğü 0.78 ile 1.46 arasında bulunmuştur.
Abbass ve arkadaşları (2006) tarafından yürütülen bir diğer meta-analizde, psikanalitik terapinin genel semptom iyileşmesi üzerindeki etki büyüklüğü 0.97 olarak belirlenmiştir. Ancak, tedaviden bir süre sonra bu etki büyüklüğü 1.51’e yükselmiştir. Benzer şekilde, Abbass ve arkadaşlarının 2014 yılında yaptığı bir başka meta-analiz, etki büyüklüğünün 0.71 olduğunu ve bu etkinin zaman içinde arttığını göstermiştir.
Daha uzun vadeli psikanalitik tedavilerin incelendiği de Maat ve arkadaşlarının (2009) meta-analizine göre, uzun süreli psikanalitik terapinin etki büyüklüğü 0.78 olarak hesaplanmıştır ve takip değerlendirmelerinde bu oran 0.94’e yükselmiştir. Benzer şekilde, psikanalizin ortalama etki büyüklüğü 0.87 iken, takip değerrlendirmelerinde bu rakam 1.18’e kadar çıkmıştır.
Daha yeni bir araştırma olan Leuzinger-Bohleber ve arkadaşlarının 2018 yılında yayımlanmak üzere olan çalışmalarında ise, etki büyüklüğü 1.62 ile 1.89 arasında hesaplanmıştır. Bu bulgular, psikanalitik terapinin diğer yöntemlere göre daha kalıcı bir iyileşme sağladığını göstermektedir. Bu uzun vadeli etki, “sleeper effect” olarak adlandırılmakta ve tedavinin bittiğinden sonra bile değişim sürecinin devam ettiğini göstermektedir.
En Etkili Terapötik Teknikler
Araştırmalar, en etkili terapötik tekniklerin şu unsurları içerdiğini göstermektedir (Blagys & Hilsenroth, 2000):
- Terapist ve danışan arasında açık uçlu ve yapılandırılmamış bir diyalog kurulması.
- Danışanın yaşadığı tekrar eden temaların belirlenmesi.
- Geçmişteki deneyimlerle bugün yaşadıklarının ilişkilendirilmesi.
- Kabul edilmesi zor duygulara odaklanma.
- Danışanın duygularından kaçınma yöntemlerini fark etmesi.
- Terapist ile olan ilişkinin analiz edilmesi ve gerçek hayattaki ilişkilere bağlantı kurulması.
Kaynakça
Abbass AA, Hancock JT, Henderson J, Kisely S. Short-term psychodynamic psychotherapies for common mental disorders. Cochrane Database Syst Rev. 2006 Oct 18;(4):CD004687. doi: 10.1002/14651858.CD004687.pub3. Update in: Cochrane Database Syst Rev. 2014 Jul 01;(7):CD004687. doi: 10.1002/14651858.CD004687.pub4. PMID: 17054212.
Beauregard M. Functional neuroimaging studies of the effects of psychotherapy. Dialogues Clin Neurosci. 2014 Mar;16(1):75-81. doi: 10.31887/DCNS.2014.16.1/mbeauregard. PMID: 24733972; PMCID: PMC3984893.
Blagys, M. D., & Hilsenroth, M. J. (2000). Distinctive features of short-term psychodynamic-interpersonal psychotherapy: A review of the comparative psychotherapy process literature. Clinical Psychology: Science and Practice, 7(2), 167–188. https://doi.org/10.1093/clipsy.7.2.167
Steinert C, Munder T, Rabung S, Hoyer J, Leichsenring F. Psychodynamic Therapy: As Efficacious as Other Empirically Supported Treatments? A Meta-Analysis Testing Equivalence of Outcomes. Am J Psychiatry. 2017 Oct 1;174(10):943-953. doi: 10.1176/appi.ajp.2017.17010057. Epub 2017 May 25. PMID: 28541091.
No responses yet