Çocukluk Epilepsisi ve Bellek Bozuklukları: Uzun Vadeli Etkiler

Çocukluk çağı epilepsisi, sadece nöbetlerle sınırlı bir hastalık olmayıp, uzun vadeli bilişsel ve nörolojik etkileri olan bir durumdur. Finlandiya’daki Turku Üniversitesi ve Åbo Akademi Üniversitesi ile ABD’deki Wisconsin Üniversitesi‘nin ortaklaşa yürüttüğü yeni bir araştırma, çocukluk döneminde epilepsi geçiren bireylerin ilerleyen yaşlarında beyinlerinde daha fazla beta-amiloid birikimi yaşadığını gösteriyor. Bu durum, Alzheimer gibi geç başlangıçlı bellek bozukluklarına yakalanma riskini artırabilir.

Beyin Amiloid Birikimi ve Alzheimer İlişkisi

Beyinde beta-amiloid proteininin birikimi, Alzheimer hastalığının erken patolojik değişikliklerinden biri olarak kabul edilir. Ancak, bu birikimin kesin nedeni hâlâ bilinmemektedir. Araştırmada, çocukluk çağı epilepsisi geçiren bireylerde bu proteinin kontrol grubuna göre daha fazla biriktiği gözlemlendi.

Turku Üniversitesi, Åbo Akademi Üniversitesi ve Wisconsin Üniversitesi araştırmacıları, 1960’ların başında çocuk nörologu olarak meslek hayatına atılan ve şimdi Profesör Emeritus unvanına sahip olan Matti Sillanpää’nın liderliğindeki benzersiz bir popülasyon temelli kohortu kullanarak bu ilişkiyi inceledi. 1992 yılından bu yana çocukluk çağı epilepsisi geçiren bireylerin sağlık ve sosyal yaşam sonuçları düzenli aralıklarla takip ediliyor. Bu kapsamlı takip süreci, TACOE projesi kapsamında hem yerel hem de uluslararası araştırmacılarla iş birliği içinde yürütülüyor.

Çocukluk Çağı Epilepsisinin Uzun Vadeli Sonuçları

Araştırmacılar, çocuklukta epilepsi teşhisi almış bireylerin emeklilik yaşına yaklaştığında veya emeklilik sonrası dönemde beyinlerindeki beta-amiloid birikimini inceledi. Bir önceki takip döneminde (2013-2016), 50 yıllık bir gözlem sonucunda epilepsi geçmişi olan bireylerde daha fazla amiloid plak olduğu tespit edilmişti. Bu bulgu, dünya çapında bir ilk olarak kayıtlara geçti ve yeni çalışmanın temel motivasyon kaynaklarından biri oldu.

Yeni Bulgular: Amiloid Birikimi ve Bilişsel Performans

Çalışma, bir önceki takipten yaklaşık yedi yıl sonra, katılımcılar 60-65 yaşlarındayken gerçekleştirildi. Araştırmaya, daha önceki katılımcıların yüzde 82’si dahil edildi: 36 çocukluk başlangıçlı epilepsi hastası ve 35 sağlıklı kontrol bireyi.

Araştırma sonuçları şu önemli bulguları ortaya koydu:

• Epilepsi geçirmiş bireylerin üçte birinde anormal amiloid birikimi gözlemlendi.
• Kontrol grubunda bu oran sadece yüzde 11 olarak tespit edildi.
• Takip süresince epilepsi geçmişi olan bireylerin beyinlerinde daha fazla amiloid plak oluşumu görüldü.
• Epilepsi hastaları, kontrol grubuna kıyasla bilişsel testlerde daha düşük performans sergiledi.
• Ancak, kognitif performans düşüklüğü ile amiloid plakların miktarı arasında doğrudan bir bağlantı saptanmadı.

Bu sonuçlar, beta-amiloid birikiminin henüz belirgin bir bellek bozukluğuna yol açmadığını gösterse de, ilerleyen yaşlarda Alzheimer ve diğer nörodejeneratif hastalıklara yakalanma riskinin artabileceğini düşündürmektedir.

Bu çalışma, uzun vadeli bilimsel bağlılığın ve disiplinler arası iş birliğinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Katılımcıların ve araştırmacıların kararlılığı sayesinde, çocukluk çağı epilepsisinin etkileri hakkında değerli bilgiler edinmeye devam ediyoruz.

Uzun Vadeli Takip ve Bilimsel Önemi

Bu çalışmada kullanılan kohort, çocukluk çağı epilepsisinin uzun vadeli sonuçlarını anlamak için büyük önem taşıyor. Modern beyin görüntüleme teknikleri, bu uzun soluklu araştırmada yeni verilerin toplanmasını mümkün kılmıştır. Araştırmaya, 2010’ların başında nöroloji profesörü olan Dr. Juho Joutsa da beyin görüntüleme analizlerinde katkıda bulunmuştur.

Elde edilen sonuçlar, çocukluk çağı epilepsisinin beyin üzerindeki çok uzun vadeli etkilerini anlamaya yönelik eşsiz bilgiler sunuyor. Araştırmacılar, bu kohortun takibine devam ederek ilerleyen yıllarda beyin sağlığı üzerindeki daha derin etkileri ortaya çıkarmayı hedefliyor.

Kaynakça

1. Juho Joutsa, Juha O. Rinne, Kalle J. Niemi, Mira Karrasch, Riitta K. Parkkola, Jani Saunavaara, Semi P. Helin, Bruce P. Hermann, Matti Sillanpää. Progression of Amyloid Accumulation in Late Adulthood Among People With Çocukluk-Onset Epilepsy. Neurology, 2025; 104 (3) DOI: 10.1212/WNL.0000000000210303