PSİKOLOJİ
Sigmund Freud‘un erken dönem yazılarından biri olan “A Case of Male Hysteria” (Bir Erkek Histerisi Vakası), erkeklerde histerinin belirtileri üzerine ayrıntılı bir klinik gözlem sunmaktadır. Bu vaka çalışması, Freud’un o dönemde öğrendiği ve sonradan psikanaliz kuramını geliştirirken etkilendiği Jean-Martin Charcot’nun histeri çalışmalarına dayanır. Bu yazıda Freud’un vakasını detaylı bir şekilde ele alıp, histerinin belirtilerini, psikodinamik açıdan değerlendirilmesini ve günümüz psikoloji literatürü içerisindeki yerini inceleyeceğiz.
Freud’un Erkek Histeri Vakası
Freud’un incelediği hasta, 29 yaşında bir oymacı olan August P.’dir. Freud, bu hastayı, erkeklerde histerik belirtilerin varlığını kanıtlamak amacıyla incelemeye başlamıştır.
Hastanın Geçmişi ve Ailesel Faktörler
August P.’nin ailesel öyküsü psikolojik ve genetik faktörler açısından önemlidir. Babası alkolik ve şiddet eğilimi gösteren biriydi, annesi ise erken yaşta tübürkülozdan ölmüştü. Kardeşlerinden biri histerik belirtiler göstermiş, hatta Berlin’de bir hastanede histeri tanısı almıştır. Bu durum, aile içinde psikiyatrik rahatsızlıkların varlığını göstermektedir.
Geçmişte Yaşanan Travmalar ve Hastalığın Ortaya Çıkışı
Hasta, çocukluk döneminde ciddi bir kaza geçirerek sağ kulak zarının yırtılmasına ve kalıcı işitme kaybına neden olan bir travma yaşamıştır. Aynı zamanda kazadan sonra sık sık bayılma ve krizler geçirdiği kaydedilmiştir.
Daha sonra, hasta, küçük birikimlerini ona geri ödemeyen ve kendisine bıçakla saldıran bir kardeşiyle ciddi bir tartışmaya girmiştir. Bu olay sırasında şiddetli korku ve panik yaşayan hasta, bilincini kaybederek bayılmış ve kriz geçirmiştir.
Bu travmatik olaydan sonra hastada sol tarafta belirgin duyusal ve motor bozukluklar gelişmiştir. Vakanın en dikkat çekici özelliği, hastanın sol vücudunda hemianestezi (yarı vücutta hissizlik) yaşamasıydı.
Histerik Belirtiler
Hastada, klasik histeri belirtilerine uyan bir dizi semptom görülmüştür:
- Duyusal Bozukluklar: Sol vücudun tamamı hissiz hale gelmiştir. Cilt, kaslar ve eklemler dahil olmak üzere, sol tarafta hiçbir duyum hissedilmemektedir.
- Görme Bozuklukları: Hastanın göz muayenesinde renklere karşı algısının değiştiği, bazı renkleri gri veya siyah olarak gördüğü belirlenmiştir.
- Denge ve Hareket Problemleri: Gözleri kapalıyken yürüyemez hale gelmiş, yürürken sol bacakta dengesizlik ve sürtünme oluştuğu fark edilmiştir.
- Psikojenik Felç: Sol kolda ve bacakta belirgin hareket kaybı vardı, ancak organlar fizyolojik olarak sağlıklıydı.
- Travmatik Geçmişle Bağlantı: Hastanın belirtileri, büyük bir korku ya da stres yaşadığı olaylardan sonra ortaya çıkmıştır.
Freud’un Vakaya Yaklaşımı ve Histerinin Psikodinamik Yorumu
Freud, bu vakanın sadece fizyolojik değil, aynı zamanda psikolojik kökenli olduğuna inanıyordu. O dönemde “histerik paralizi” olarak bilinen durumu, bastırılan travmaların bir sonucu olarak açıklamıştır.
Freud, August P.’nin belirtilerini, yaşadığı korkunç olayları bilinçaltına bastırması ve bunları fiziksel semptomlar olarak dışavurmasıyla açıklamaktaydı. Psikanalitik kurama göre, bilinçaltındaki travmalar bilinç seviyesine çıkamadığında, fiziksel belirtiler şeklinde ortaya çıkabilirdi.
Günümüzde Freud’un Erkek Histeri Vakalarına Yaklaşımı
Bugün, psikoloji ve nöroloji alanındaki gelişmelere rağmen, histeri (dissosiyatif bozukluklar) halen tanımlanan ve tedavi edilen bir durumdur. Histerik hemianestezi gibi vakalar, genellikle travma odaklı terapi, bilişsel davranışçı terapi ve psikanalitik terapilerle tedavi edilmektedir.
Kaynakça
- Freud, S. (1886). “A Case of Male Hysteria.”
